Η Διεθνής Ημέρα Βιολογικής Ποικιλότητας (International Day for Biological Diversity) καθιερώθηκε το 2000 από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαΐου. Η Διεθνής Ημέρα Βιοποικιλότητας αποβλέπει στην ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας για την αξία της βιολογικής ποικιλίας, την ανάσχεση της απώλειάς της, την προστασία και τη βιώσιμη διαχείρισή της.

«Αρμονία με τη Φύση και Βιώσιμη Ανάπτυξη» είναι το θέμα της Διεθνούς Ημέρας Βιοποικιλότητας 2025.

Η Διεθνής Ημέρα Βιοποικιλότητας 2025 φιλοδοξεί να αναδείξει τη σύνδεση μεταξύ της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών και των Στόχων Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework). Σύμφωνα με το πρόσφατα υιοθετημένο Σύμφωνο για το Μέλλον (Pact for the future), οι αναφερόμενες παγκόσμιες συμφωνίες είναι αλληλένδετες και η ταυτόχρονη προώθησή τους προάγει την επίτευξη των στόχων τους.

Το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ, αναφερόμενο και ως «Σχέδιο για τη Βιοποικιλότητα», υιοθετήθηκε στη διάρκεια της 15ης Διάσκεψης των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλία, που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 στο Μόντρεαλ του Καναδά. Απόρροια διαπραγματεύσεων τετραετούς διάρκειας, το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ συνιστά τον νέο οδικό χάρτη για την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης, υποστηρίζει την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών έως το 2030, καθορίζει και χαράσσει μία φιλόδοξη πορεία ενίσχυσης της παγκόσμιας δράσης για την πραγμάτωση ενός συνόλου καίριων στόχων που θα θέσουν τη βιοποικιλότητα σε τροχιά ανάκαμψης.

Η ιστορικής σημασίας παγκόσμια συμφωνία για τη βιοποικιλότητα θέτει τέσσερις μακροπρόθεσμες επιδιώξεις για το 2050 και είκοσι τρεις στόχους προς επίτευξη έως το 2030. Οι μακροπρόθεσμες επιδιώξεις του Παγκόσμιου Πλαισίου για τη Βιοποικιλότητα Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ αφορούν, μεταξύ άλλων, τη διατήρηση, την ενίσχυση και την αποκατάσταση της ακεραιότητας, της συνδεσιμότητας και της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων, την ανάσχεση της υποβάθμισης των οικοσυστημικών υπηρεσιών και της απώλειας ειδών, τη διασφάλιση της γενετικής ποικιλίας των πληθυσμών τους, τη βιώσιμη διαχείριση της βιοποικιλότητας, τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των οφελών που απορρέουν από τους γενετικούς πόρους και την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και συνεργασίας.

Στις 22 Σεπτεμβρίου του 2024 τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν το Σύμφωνο για το Μέλλον για τον μετασχηματισμό της παγκόσμιας διακυβέρνησης, που περιλαμβάνει ένα Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο και μία Διακήρυξη για τις Μελλοντικές Γενιές. Το Σύμφωνο για το Μέλλον καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η ειρήνη και η ασφάλεια, η βιώσιμη ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η ψηφιακή συνεργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το φύλο, η νεολαία και οι μελλοντικές γενιές και ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Η ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) σύμφωνα με τις θέσεις της Διακυβερνητικής Επιστημονικής Πολιτικής Πλατφόρμας για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστήματος (Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services, IPBES).

Η Διεθνής Ημέρα Βιολογικής Ποικιλότητας 2025 στοχεύει, παράλληλα, στην καλλιέργεια ενός αισθήματος επείγοντος όσον αφορά την επίτευξη των Στόχων Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Σύμφωνα με την προθεσμία που έχει ορισθεί για την επίτευξή τους, απομένουν πέντε χρόνια για την πραγμάτωση των 23 Στόχων Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 των Ηνωμένων Εθνών.

Στους κύριους στόχους της Διεθνούς Ημέρας Βιολογικής Ποικιλότητας 2025 συγκαταλέγονται: 

• η ενίσχυση της δημόσιας ευαισθητοποίησης για τη θεμελιώδη αξία της βιοποικιλότητας για τη ζωή στη Γη, καθώς και για τις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις όπως η φτώχεια και η ανισότητα, 

• η επίσπευση της εκπόνησης των Εθνικών Στρατηγικών και Σχεδίων Δράσης για τη Βιοποικιλότητα, σε συμφωνία με τους Στόχους του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ, και η ενσωμάτωσή τους στις Εθνικές Στρατηγικές Βιώσιμης Ανάπτυξης,

• η ανάδειξη της αξίας των συνεργειών σε όλα τα επίπεδα, με τα Ηνωμένα Έθνη να παρέχουν υποστήριξη στους εθνικούς φορείς μέσω ενοποιημένων Πλαισίων Συνεργασίας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, που αντικατοπτρίζουν το όραμα του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης,

• η ενθάρρυνση της προώθησης καινοτόμων πρωτοβουλιών από όλους/ες τους/ις συμμετέχοντες/ούσες, όπως είναι η κοινωνία των πολιτών, ο ιδιωτικός τομέας και τα μέσα ενημέρωσης. Οι αναφερόμενες πρωτοβουλίες είναι σκόπιμο να εστιάζουν στην επικοινωνία της επιστήμης της βιοποικιλότητας, στην ταχύτερη εφαρμογή των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και των Στόχων Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ, καθώς και στην υιοθέτηση των αναγκαίων μετασχηματισμών που θα αποβλέπουν στην αποσύνδεση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης από την υποβάθμιση της φύσης.

Διεθνής Ημέρα Βιολογικής Ποικιλότητας 2025 – Κεντρικά μηνύματα:

• Η βιοποικιλότητα είναι το θεμέλιο της ζωής στη Γη διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην ευημερία των ανθρώπων, στην υγεία του πλανήτη και στην οικονομική ανάπτυξη παγκόσμια. Η εξάρτηση των ανθρώπινων κοινωνιών από τη βιοποικιλότητα είναι άμεση. Η βιοποικιλότητα εξασφαλίζει την τροφή μας, καθαρή ατμόσφαιρα, ασφαλές πόσιμο νερό και ενέργεια. Η βιοποικιλότητα μάς παρέχει προστασία από τις φυσικές καταστροφές, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των ασθενειών, προσφέρει δυνατότητες αναψυχής και αποτελεί πόρο πολιτισμικής έμπνευσης.

• Η υιοθέτηση του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ προωθεί ένα φιλόδοξο σχέδιο, που εστιάζει στη διαφοροποίηση της σχέσης των ανθρώπινων κοινωνιών με τη φύση, σε συμφωνία με την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών και το Σύμφωνο για το Μέλλον.

• Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης προάγουν μετασχηματισμούς στις κοινωνίες και στην οικονομία, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης του νερού και των οικοσυστημάτων, του τομέα της αγροδιατροφής, των υποδομών, της βιομηχανίας, των ενεργειακών συστημάτων, των παραγωγικών και καταναλωτικών πρακτικών, του αστικού σχεδιασμού, της εκπαίδευσης και της ισότητας των φύλων. Οι αναφερόμενοι μετασχηματισμοί είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη των Στόχων Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και την εκπλήρωση του οράματός του για μία «ζωή σε αρμονία με τη φύση».
  
  

• Οι 23 Στόχοι Δράσης του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ ευθυγραμμίζονται με την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών και τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, συμβάλλοντας στην πραγμάτωσή τους. Η εφαρμογή των Στόχων του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης σε εθνικό επίπεδο οφείλουν να αντικατοπτρίζουν αυτήν την ευθυγράμμιση μέσω ενισχυμένης συνεργασίας και ενσωμάτωσης.

• Το σύνολο των χωρών-µελών της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα αναμένεται να καταρτίσει Εθνικές Στρατηγικές και Σχέδια Δράσης για τη Βιολογική Ποικιλότητα, που θα προάγουν τους Στόχους του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ. Με στόχο την επίτευξη της μέγιστης συνέργειας, είναι απαραίτητο οι Εθνικές Στρατηγικές και τα Σχέδια Δράσης για τη Βιοποικιλότητα να ενσωματωθούν στις ευρύτερες Εθνικές Στρατηγικές Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι οποίες καθοδηγούνται από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και το Σύμφωνο για το Μέλλον. 

• Η επίτευξη των Στόχων του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης προϋποθέτει μία συντονισμένη προσπάθεια από την κυβέρνηση και την κοινωνία. Η συμμετοχή όλων είναι κρίσιμης σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των ιθαγενών λαών, των τοπικών κοινοτήτων, των επιχειρήσεων, των γυναικών και των νέων.

Από τον επίσημο ιστότοπο της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (Convention on Biological Diversity): https://www.cbd.int/biodiversity-day 

και το Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ (United Nations Regional Information Centre, UNRIC): https://unric.org/el/%CF%84%CE%B1-%CE%B7%CE%BD%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%AD%CE%B8%CE%BD%CE%B7-%CF%85%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BD-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1/

Προσαρμογή στα ελληνικά από το Κ.Ε.ΠΕ.Α. Καστοριάς